ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ AΡΧΕΙΟΥ

• Οικονομικό Περιβάλλον
• Ενημερωτικά δελτία - Ειδήσεις
• Χρηματοπιστωτικά Κίνητρα Ξένων Επενδύσεων
• Οικονομική Πολιτική

Ο Πρόεδρος της γαλλικής Ένωσης Πόλων Ανταγωνιστικότητας (Association Française des Pôles de Compétitivité - AFPC), κ. Jean-Luc Beylat, με αφορμή τη συμπλήρωση 20 ετών από την εφαρμογή της πολιτικής των πόλων ανταγωνιστικότητας προέβη σε αξιολόγηση της εν λόγω πρωτοβουλίας.

Η πολιτική των πόλων ανταγωνιστικότητας τέθηκε σε εφαρμογή στις αρχές του 2005, με στόχο να δώσει ώθηση στη δημιουργία νέων, δυναμικών οικοσυστημάτων καινοτομίας. Συγκεκριμένα, οι πόλοι ανταγωνιστικότητας σχεδιάστηκαν για να φέρουν σε επαφή επιχειρήσεις όλων των μεγεθών και ερευνητικά/εκπαιδευτικά κέντρα με σκοπό την τόνωση της τοπικής ή διαπεριφερειακής συνεργασίας και την υλοποίηση καινοτόμων τεχνολογικών έργων.

Στο πλαίσιο αυτό, οι πόλοι ανταγωνιστικότητας αποτελούν ένα στρατηγικό εργαλείο για την ενίσχυση των περιφερειών, δεδομένου ότι στη Γαλλία τα δίκτυα καινοτομίας είχαν συγκροτηθεί αρχικά, στο πρότυπο της συγκεντρωτικής γαλλικής δημόσιας διοίκησης, κατά κύριο λόγο στην πρωτεύουσα. Το εν λόγω σύστημα έχει αποκτήσει πλέον την ικανότητα να καλύπτει όλες τις περιφέρειες της χώρας και τους σημαντικότερους βιομηχανικούς τομείς (πυρηνικά, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αυτοκινητοβιομηχανία, αεροναυπηγική, πληροφορική και ψηφιοποίηση, τεχνητή νοημοσύνη, υγεία, καλλυντικά) και έτσι να συμβάλλει στην επαναβιομηχανοποίηση της χώρας και στη βιωσιμότητά της σε ένα ασταθές διεθνές πολιτικό και οικονομικό πλαίσιο.

Το πρόγραμμα των πόλων ανταγωνιστικότητας δομείται σε πέντε φάσεις. Χρονολογικά, το πρόγραμμα ξεκίνησε με τους μεγάλους ομίλους, και στη συνέχεια, κατά τη διάρκεια των φάσεων 2 (2009-2012) και 3 (2013-2018), οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) απέκτησαν μεγαλύτερη σημασία. Το πρόγραμμα ξεκίνησε τη φάση 4 (2019-2022) με 54 πόλους, ενώ στη φάση 5, η οποία ξεκίνησε στις αρχές του 2023 και θα διαρκέσει έως το τέλος του 2026, συμμετέχουν όλο και περισσότερες νεοσύστατες επιχειρήσεις που αλληλεπιδρούν στο οικοσύστημα που δημιουργείται από τους πόλους. Μέχρι το Μάρτιο του 2023, 57 κέντρα είχαν λάβει έγκριση για τη φάση 5, η οποία περιλαμβάνει και τη διαδικασία πιστοποίησης που γίνεται σε δύο στάδια.

Η βαρύτητα των πόλων ανταγωνιστικότητας έγκειται στην ικανότητά τους να δρουν τόσο ως καταλύτες για έργα Έρευνας και Ανάπτυξης (Research & Development –R&D) όσο και ως πηγές άντλησης κεφαλαίων από το δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα. Συνολικά, από την ίδρυση των πόλων ανταγωνιστικότητας, έχουν υποστηριχθεί και πιστοποιηθεί 28.035 καινοτόμα έργα. Σαράντα (40) πόλοι ανταγωνιστικότητας έχουν συμβάλει στην κινητοποίηση 20,15 δισ. ευρώ από δημόσια χρηματοδότηση και, μέσω αυτής της μόχλευσης, στην προσέλκυση 34,85 δισ. ευρώ από ιδιωτικές επενδύσεις. Το συνολικό ποσό των 55 δισ. ευρώ αποδεικνύει έμπρακτα τη δυναμική της πολιτικής αυτής όσον αφορά την προσέλκυση δημόσιων και ιδιωτικών κεφαλαίων. Ειδικότερα, σύμφωνα με μελέτη της Direction Générale des Entreprises, το 2017, οι πόλοι ανταγωνιστικότητας είχαν πετύχει να εγκριθούν και να πιστοποιηθούν περίπου 3.400 έργα R&D, εκ των οποίων τα 1.600 χρηματοδοτήθηκαν με τη στήριξη του κράτους και των τοπικών αρχών χάρη στο ενιαίο διυπουργικό ταμείο, η συμμετοχή του οποίου φτάνει σε ποσοστό 40% με το συνολικό ποσό να αγγίζει τα 6,9 δισ. ευρώ.

Όσον αφορά την ανταπόκριση των επιχειρήσεων στην εν λόγω πολιτική, επισημαίνεται ότι στο τέλος του 2023, οι πόλοι είχαν συνολικά 15.994 ενεργά μέλη (κατά μέσο όρο 400 για κάθε πόλο), εκ των οποίων το 79% ήταν επιχειρήσεις (12.650) και το 12% ερευνητικά και εκπαιδευτικά κέντρα (1.919), τα οποία αποτελούν και το βασικό κρίκο αυτών των καινοτόμων οικοσυστημάτων. Τα υπόλοιπα 1.425 μέλη (9%) είναι ιδρύματα, τοπικές αρχές, χρηματοδότες και ενώσεις. Ο γενικός στόχος είναι να φτάσουν τα 17.950 μέλη μέχρι το τέλος του 2026, που σημαίνει αύξηση της τάξεως του 12%. Με την πάροδο των ετών, οι πόλοι ανταγωνιστικότητας έχουν σταδιακά καταστεί ισχυροί καταλύτες για έργα R&D στα οποία συμμετέχουν τουλάχιστον κατά 50% μικρομεσαίες επιχειρήσεις.

Κατά γενική ομολογία, οι πόλοι ανταγωνιστικότητας έχουν συμβάλει καθοριστικά όσον αφορά στην πρόσβαση των ΜΜΕ στην καινοτομία. Η ανάλυση του προφίλ των επιχειρήσεων που συμμετέχουν δείχνει ότι οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις αντιπροσωπεύουν το 83,2%, με 10.518 μέλη, συμπεριλαμβανομένων των πολύ μικρών –Very Small Enterprises (VSE)- και των νεοφυών επιχειρήσεων, έναντι 9% για τους μεγάλους ομίλους (1.146) και 7,8% (986) για τις μεσαίου μεγέθους επιχειρήσεις, δηλαδή εταιρείες που απασχολούν από 250 έως 5.000 εργαζόμενους (Intermediate Sized Enterprises-ETI).

Παράλληλα, αξιοσημείωτος είναι ο ρόλος τους και στο πρόγραμμα "Γαλλία 2030", το οποίο ξεκίνησε στις αρχές του 2022 και διαθέτει 54 δισ. ευρώ, με σκοπό να επιταχύνει περαιτέρω τη δημιουργία νέων έργων R&D και να διευκολύνει την αποδέσμευση της χρηματοδότησης που απαιτείται για την υλοποίησή τους.

Μέχρι το τέλος του 2023, στο πλαίσιο του προγράμματος "Γαλλία 2030", μέσω 40 πόλων ανταγωνιστικότητας, είχαν εγκριθεί 1.449 έργα, εκ των οποίων 1.140 είχαν ήδη χρηματοδοτηθεί με ένα συνολικό πακέτο ενισχύσεων ύψους 1,54 δισ. ευρώ, ενώ εκκρεμούσε μεγάλος αριθμός αιτήσεων και χρηματοδοτήσεων. Περαιτέρω, και με χρονικό ορίζοντα το 2026, οι επικεφαλής των πόλων ανταγωνιστικότητας έχουν λάβει συγκεκριμένα μέτρα, προκειμένου να υποστηρίξουν κυρίως τις ΜΜΕ, νεοφυείς και καινοτόμες επιχειρήσεις προκειμένου να ολοκληρώσουν τον οικολογικό και ψηφιακό μετασχηματισμό τους.