ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ AΡΧΕΙΟΥ

• Νέες Επενδύσεις - Συγκριτικές Αναλύσεις

Η αξία των Άμεσων Ξένων Επενδύσεων (ΑΞΕ) στη Βόρεια Μακεδονία, το πρώτο εξάμηνο του 2019, κατέγραψε, σε επίπεδο ροών, σημαντική μείωση της τάξης του 82% σε σχέση με τα δύο προηγούμενα εξάμηνα, του 2018, καθώς περιορίστηκε σε 55,6 εκατ. ευρώ, από 312,8 εκατ. ευρώ το α΄ εξάμηνο και 311,7 εκατ. ευρώ το β΄ εξάμηνο του 2018 (προκαταρκτικά στοιχεία Κεντρικής Τράπεζας Βορείου Μακεδονίας). Το 2018 η συνολική αξία των εισερχομένων ΑΞΕ στη Βόρεια Μακεδονία ανήλθε στα 624,5 εκατ. ευρώ (το 2017 κατεγράφη συνολική αξία 181,7 εκατ. ευρώ). Το α΄ εξάμηνο ουσιαστικά έκλεισε με αποεπενδύσεις συνολικού ποσού 54,5 εκατ. ευρώ, εξαιρουμένων των μη κατανεμημένων - επανεπενδύσεων κερδών. Η συρρίκνωση αυτή οφείλεται κυρίως στη μεγάλη αποεπένδυση του Ηνωμένου Βασιλείου κατά την υπό εξέταση περίοδο (-177,72 εκατ. ευρώ το α΄ εξάμηνο του 2019).

Ωστόσο, κρίνεται σκόπιμο να σημειωθεί ότι οι επενδύσεις ιδίων κεφαλαίων και επανεπενδύσεις κερδών παρουσίασαν αύξηση της τάξης του 46% (234 εκατ. ευρώ) σε σχέση με το αντίστοιχο εξάμηνο του 2018 (160,8 εκατ. ευρώ), με τις επενδύσεις ιδίων κεφαλαίων να ανέρχονται στα 123,9 εκατ. ευρώ και τις μη κατανεμημένες - επανεπενδύσεις κερδών στα 110,14 εκατ. ευρώ.

Επίσης, μεταξύ των πρώτων δέκα χωρών-επενδυτών παρατηρείται αύξηση των επενδύσεων, το α΄ εξάμηνο του 2019, σε σχέση με το αντίστοιχο εξάμηνο του 2018. Στην πρώτη θέση μεταξύ των χωρών προέλευσης ΑΞΕ, κατά το προαναφερθέν χρονικό διάστημα, κατατάσσονται οι Μπαχάμες (42,5 εκατ. ευρώ), σημειώνοντας μάλιστα εντυπωσιακή αύξηση 69% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2018 και 34% σε σύγκριση με τη συνολική αξία του 2018. Έπονται, η Τουρκία (με 27,16 εκατ. ευρώ), η Ελβετία (με 21,76 εκατ. ευρώ), οι ΗΠΑ (με 14,34 εκατ. ευρώ) και η Σλοβενία (με 12,87 εκατ. ευρώ).

Η γεωγραφική κατανομή των ροών ΑΞΕ στη Βόρεια Μακεδονία έχει διαφοροποιηθεί σε σχέση με το 2018, καθώς από τις χώρες που περιλαμβάνονταν στην πρώτη δεκάδα (ως προς τις ροές ΑΞΕ), το παρελθόν έτος, μόνον πέντε διατηρήθηκαν σε αυτή (βλ. κάτωθι πίνακα). Ενδεικτικά, αναφέρεται ότι οι ΗΠΑ από την 21^η θέση το 2018, με 2,41 εκατ. ευρώ, βρέθηκε στην 4^η θέση το α΄ εξάμηνο του 2019, με 14,34 εκατ. ευρώ, το Η.Β. έπεσε στην 86^η θέση (-177,72 εκατ. ευρώ το α΄ εξάμηνο του 2019), από την 1^η θέση που κατείχε το 2018 (με επενδύσεις ύψους 113,77 εκατ. ευρώ), ενώ η Ελλάδα από την 7^η θέση, με 26,12 εκατ. ευρώ, βρέθηκε στην 83^η θέση, καταγράφοντας αποεπένδυση συνολικού ποσού -14,17 εκατ. ευρώ (το α΄ εξάμηνο του 2019).

Διευκρινίζεται, πάντως, ότι οι ανωτέρω συγκρίσεις εξυπηρετούν σε μία πρώτη ανάγνωση τάσεων, καθώς αποτυπώνουν την εικόνα για ένα περιορισμένο χρονικό διάστημα του έτους, η οποία σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να έχει συγκυριακό χαρακτήρα. Για την εξαγωγή ασφαλέστερων συμπερασμάτων ως προς την κατάταξη και τη συμμετοχή των χωρών στις εισερχόμενες ΑΞΕ στη Βόρεια Μακεδονία ενδείκνυνται τα στοιχεία σωρευτικών ΑΞΕ και συγκρίσεις σε ετήσιους όρους.

Για λόγους πληρότητας σημειώνεται ότι, σε επίπεδο σωρευτικών ΑΞΕ στη Βόρεια Μακεδονία, κατά το χρονικό διάστημα 1997-2017 (διαθέσιμα στοιχεία θέσης εδώ Κεντρικής Τράπεζας), η Ελλάδα καταλαμβάνει την 3η θέση (με 473,9 εκατ. ευρώ), μετά την Αυστρία (637 εκατ. ευρώ) και το Ηνωμένο Βασίλειο (με 531 εκατ. ευρώ), με συμμετοχή 10,1% επί της συνολικής αξίας των ΑΞΕ (ύψους 4,7 δις ευρώ).

Οι διεθνείς αναλυτές σχολιάζουν θετικά την πρόοδο της Βορείου Μακεδονίας όσον αφορά στη βελτίωση του επενδυτικού και επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Το νομικό και ρυθμιστικό πλαίσιο της Βόρειας Μακεδονίας είναι γενικά ευνοϊκό για τους ξένους επενδυτές και παρέχει πολυάριθμα κίνητρα για την προσέλκυσή τους. Οι επενδυτές επωφελούνται από τις γρήγορες διαδικασίες έναρξης εταιρειών, το χαμηλό κόστος εργατικού δυναμικού (αν και συχνά παρατηρείται έλλειψη εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού), τη σταθερή συναλλαγματική ισοτιμία του δηναρίου σε σχέση με το ευρώ, την ευνοϊκή γεωγραφική θέση, τα προνόμια εντός των Τεχνολογικών και Βιομηχανικών Αναπτυξιακών Ζωνών, το σταθερό φορολογικό περιβάλλον. Από την άλλη, επισημαίνουν την ανάγκη βελτίωσης του επιχειρηματικού και επενδυτικού περιβάλλοντος της χώρας: βελτίωσης της ποιότητας των υποδομών και μεταφορών, της εκπαίδευσης, θεραπείας στρεβλώσεων στον διοικητικό και δικαστικό τομέα, αλλά και κατά την επιβολή φόρων και παροχή επιδοτήσεων, ενίσχυσης της καινοτομίας κλπ.

Η εδώ κυβέρνηση εμφανίζεται αισιόδοξη ως προς την πορεία των ΑΞΕ στη χώρα, καθώς οι μακροοικονομικοί δείκτες δείχνουν σταθερούς ρυθμούς ανάπτυξης (το 2018, καταγράφηκε ρυθμός ανάπτυξης της τάξης του 2,7%, ενώ για το 2019 προβλέπεται από το οικονομικό επιτελείο της Κυβέρνησης αύξηση του ΑΕΠ της τάξης του 3,5%). Μάλιστα, νωρίτερα εφέτος, προέβλεπαν αύξηση των ΑΞΕ της τάξης του 3% (το 2018 καταγράφηκε αύξηση 2,7%, συνεισφέροντας σχεδόν 6% στο ΑΕΠ).

Σχολιάζοντας την πορεία των ΑΞΕ στη Βόρεια Μακεδονία, ο Π/Θ της χώρας σημειώνει ότι η Συμφωνία των Πρεσπών θα επιφέρει και οικονομικά οφέλη, καθώς ελληνικές εταιρείες υποσχέθηκαν να επενδύσουν πάνω από 500 εκατ. ευρώ στους τομείς της ενέργειας και της γεωργίας της χώρας, ενώ το θετικό κλίμα θα ενισχυθεί από την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων στη ΕΕ και την προσχώρηση στο ΝΑΤΟ.

Στο πλαίσιο, μεταξύ άλλων, στήριξης του επενδυτικού περιβάλλοντος και δημιουργίας ευνοϊκού κλίματος, ο Π/Θ της χώρας, σε πρόσφατες δηλώσεις του, ανακοίνωσε επενδύσεις κεφαλαίου ύψους 5 δισ. ευρώ στους τομείς των υποδομών και μεταφορών (οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο, συστήματα ύδρευσης και αποχέτευσης), ενέργειας, υγείας (νέο κέντρο κλινικής στα Σκόπια), περιβάλλοντος (δημιουργία περιφερειακών μονάδων διαχείρισης αποβλήτων), εκπαίδευσης (σχολεία, νηπιαγωγεία) κ.α. Εν προκειμένω, σημειώνεται ο σκεπτικισμός κάποιων για την ανεύρεση και ορθή απορρόφηση των ανωτέρω κονδυλίων. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο εδώ Τύπος, στους επτά μήνες από τις αρχές του έτους, έχει απορροφηθεί το 24,5% των επενδύσεων κεφαλαίου που είχε προγραμματίσει η κυβέρνηση για το τρέχον έτος. Ειδικότερα, η κυβέρνηση είχε προϋπολογίσει 422 εκατ. ευρώ για επενδύσεις κεφαλαίου το 2019, αλλά μόνο 103 εκατ. ευρώ έχουν δαπανηθεί σε επτά μήνες.