ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ AΡΧΕΙΟΥ

• Εξωτερικό Εμπόριο

Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία για το δωδεκάμηνο του έτους 2020 τα οποία δημοσίευσε πρόσφατα το β/Εθνικό Στατιστικό Ινστιτούτο (NSI) και ως ήτο αναμενόμενο, το εξωτερικό εμπόριο της Βουλγαρίας επηρεάσθηκε συνολικά με αρνητικό τρόπο από τις συνθήκες που διαμόρφωσε σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο η εξάπλωση της πανδημίας του “COVID-19” σε σχέση τόσο με τις εξαγωγές της όσο και με τις εισαγωγές της.

Ειδικότερα και σύμφωνα με προκαταρκτικά στοιχεία του NSI, οι εξαγωγές της Βουλγαρίας προς τον υπόλοιπο κόσμο κατά το οικονομικό έτος 2020 μειώθηκαν συνολικά κατά (-)6,4% ή ποσό 3,76 δις. BGN / Lev [1,92 δις ευρώ] σε σχέση με το έτος 2019 και ανήλθαν σε 54,7 δις. BGN / Lev [28 δις. ευρώ]. Η πτώση των εξαγωγών υπήρξε ορατή τόσο σε σχέση με τους κυριότερους εμπορικούς εταίρους της Βουλγαρίας, τα κ-μ της ΕΕ, όσο και σε σχέση με τρίτες χώρες. Η δραστική πτώση των εξαγωγών οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην κατάρρευση των τιμών του πετρελαίου και στην ασθενέστερη ζήτηση για καύσιμα, γεγονός που οδήγησε σε μείωση των πωλήσεων ενός εκ των κύριων κατηγοριών εξαγόμενων προϊόντων της Βουλγαρίας προς το εξωτερικό, των πετρελαιοειδών, κατά (-)54% σε σχέση με το έτος 2019, ανερχόμενες συνολικά σε μόλις 2,55 δις. BGN / Lev [1,30 δις. ευρώ]. Στον αντίποδα, ωστόσο, εντυπωσιακή αύξηση κατά 636 εκατ. BGN / Lev [325 εκατ. ευρώ] σημείωσαν οι εξαγωγές βουλγαρικού μελιού στο εξωτερικό, οι οποίες ανήλθαν συνολικά σε 4,8 δις. BGN / Lev [2,45 δις. ευρώ] το 2020.

Οι εισαγωγές της Βουλγαρίας από τον υπόλοιπο κόσμο μειώθηκαν επίσης - κατά (-)8,9% - για το έτος 2020 και ανήλθαν συνολικά σε 60,1 δις. BGN / Lev [30,7 δις ευρώ]. Και πάλι η μείωση οφείλεται κυρίως στην επίδραση που άσκησαν οι διεθνείς τιμές των καυσίμων, όμως ειδικότερο επιδραστικό παράγοντα αναφορικά με την αγορά της Βουλγαρίας συνιστούν οι μειωμένες αγορές-παραγγελίες αυτοκινήτων από το εξωτερικό (-20% ετήσια μείωση). Ως αποτέλεσμα, το εμπορικό ισοζύγιο παρέμεινε μεν ελλειμματικό, ωστόσο το έλλειμμα «συρρικνώθηκε» σε σύγκριση με το έτος 2019 - από -7,53 δις. BGN / Lev [-3,85 δις ευρώ] το 2019 σε -5,4 δις. BGN / Lev [-2,76 δις ευρώ] το 2020.

Η οικονομική ύφεση την οποία προκάλεσε σε επίπεδο ΕΕ η διασπορά της πανδημίας μέσα στο έτος 2020 είναι κυρίως υπεύθυνη για τις ως άνω καταγεγραμμένες επιδόσεις της Βουλγαρίας αναφορικά με τις διεθνείς εμπορικές συναλλαγές της. Συνολικά εντός του έτους 2020, οι εξαγωγές αγαθών της Βουλγαρίας προς τα κ-μ της ΕΕ μειώθηκαν κατά (-)4,1% σε σχέση με το έτος 2019 και ανήλθαν σε 35,8 δις. BGN / Lev [18,3 δις. ευρώ], σύμφωνα με προκαταρκτικά στοιχεία του NSI. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι τη μεγαλύτερη συμβολή στη συνολική μείωση των εξαγωγών σε σχέση με το έτος 2019, της τάξεως των (-)2,1 ποσοστιαίων μονάδων, είχε ο τομέας καυσίμων. Οι πωλήσεις ελαφρών και βαρέων καυσίμων από τη Βουλγαρία προς την ΕΕ μειώθηκαν κατά (-)44% και ξεπέρασαν «μετά βίας» το 1 δις. BGN / Lev [512 εκατ. ευρώ], με κύρια αιτία όπως υπογραμμίσθηκε και ανωτέρω την ασθενέστερη ζήτηση (λόγω μείωσης της κατανάλωσης ενέργειας) και την κατάρρευση των τιμών του πετρελαίου στις διεθνείς αγορές το 2020 η οποία προκλήθηκε εξ αιτίας των περιοριστικών μέτρων που ελήφθησαν με σκοπό την αντιμετώπιση της πανδημίας. Επίσης, σημαντικές ομάδες προϊόντων στα οποία παραδοσιακά η Βουλγαρία έχει σημαντικές εξαγωγές, όπως τα μηχανήματα και τα ανταλλακτικά κατέγραψαν μείωση μέσα στο έτος 2020, με την τάση αυτή να αρχίζει να αντιστρέφεται το μήνα Δεκέμβριο λόγω απότομης αύξησης των εξαγωγών ειδικού εξοπλισμού όπως ψυγείων, καταψυκτών, πλυντηρίων πιάτων, αντλιών υγρών κλπ. Σε αρκετές κατηγορίες εμπορευμάτων κατεγράφησαν, ωστόσο, υψηλότερες πωλήσεις παρά την κρίση, με πιο σημαντική την αύξηση των εξαγωγών προϊόντων χαλκού κατά 9,4% και τις συνολικές εξαγωγές των προϊόντων αυτών να ανέρχονται σε 2,56 δις. BGN / Lev [1,31 δις ευρώ]. Η ανάλυση του NSI ανά χώρα δείχνει ότι η αύξηση οφείλεται κυρίως σε περισσότερες πωλήσεις στο Βέλγιο (αύξηση κατά 280 εκατομμύρια BGN / Lev, ήτοι 143,1 εκατ. ευρώ). Οι εξαγωγές αυξήθηκαν επίσης σημαντικά στην κατηγορία των "έτοιμων κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων" – με τις πωλήσεις να διπλασιάζονται σε σχέση το έτος 2019 και να ανέρχονται σε 319 εκατ. BGN / Lev [163,1 εκατ. ευρώ]. Ειδικότερα, η ραγδαία ανάπτυξη των εξαγωγών σε αυτή την κατηγορία οφείλεται σχεδόν εξ ολοκλήρου στην εξαγωγή μασκών προσώπου για την αντιμετώπιση της πανδημίας σε χώρες όπως η Γαλλία, η Γερμανία, το Βέλγιο και η Ρουμανία. Κυριότεροι εξαγωγικοί εταίροι της Βουλγαρίας στην ενιαία αγορά της ΕΕ, οι οποίοι «απορρόφησαν» ποσοστό 70,2% των συνολικών της εξαγωγών προς αυτήν, υπήρξαν κατά σειρά σπουδαιότητας η Ο.Δ. Γερμανίας, η Ρουμανία, η Ιταλία, η Ελλάδα, η Γαλλία και το Βέλγιο.

Οι εισαγωγές της Βουλγαρία από τα κ-μ της ΕΕ σημείωσαν μείωση κατά (-)9,2% σε σύγκριση με το έτος 2019 και ανήλθαν συνολικά σε 36,5 δις BGN / Lev [18,6 δις. ευρώ] σε τιμές CIF. Οι υψηλότερες εισαγωγές κατεγράφησαν για εμπορεύματα που εισήχθησαν από την Ο.Δ. Γερμανίας, τη Ρουμανία, την Ιταλία, την Ελλάδα και την Ολλανδία. Ειδικότερα και σύμφωνα με τα στοιχεία που προέκυψαν βάσει της τυπικής ταξινόμησης διεθνούς εμπορίου (SITC), τη μεγαλύτερη αύξηση στις εισαγωγές από την ΕΕ σε σύγκριση με το 2019 κατέγραψαν οι κατηγορίες «Ζωϊκά και φυτικά έλαια, λίπη και κεριά» (+9,9%) και «Ποτά και Καπνά» (+4,3%), ενώ η πιο αξιοσημείωτη πτώση στις εισαγωγές παρατηρήθηκε στις κατηγορίες «Ακατέργαστα υλικά, μη βρώσιμα (εκτός καυσίμου)» (-50,2%) και «Ορυκτά καύσιμα, λιπαντικά και συναφή υλικά» (-43,4%). Το ισοζύγιο εξωτερικού εμπορίου της Βουλγαρίας (FOB εξαγωγής – CIF εισαγωγής) με την ΕΕ για το έτος 2020 ήταν ελλειμματικό και το εμπορικό έλλειμμα διευρύνθηκε κατά 719,1 εκατ. BGN / Lev [367,6 εκατ. ευρώ] σε σχέση με το έτος 2019.

Αναφορικά με το εξωτερικό εμπόριο της Βουλγαρίας προς τρίτες χώρες, οι συνολικές εξαγωγές σημείωσαν μείωση κατά (-)10,5% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος και ανήλθαν σε 18,9 δις. BGN / Lev το 2020 [9,6 δις ευρώ]. Αυτή η μείωση οφείλεται σχεδόν εξ ολοκλήρου στις χαμηλότερες εξαγωγές καυσίμων – με το συνολικό ποσό τους να καταγράφει μείωση από 3,78 δις. BGN / Lev [1,9 δις ευρώ] το έτος 2019 σε μόλις 1,54 δις. BGN / Lev [787 εκατ. ευρώ] το έτος 2020. Η μεγαλύτερη μείωση κατεγράφη στις εξαγωγές καυσίμων προς την Τουρκία – με καταγεγραμμένη μείωση της τάξεως του (-)71% και εξαγωγές συνολικού ύψους 351 εκατ. BGN / Lev [179 εκατ. ευρώ] και δεύτερη μεγαλύτερη μείωση στις εξαγωγές καυσίμων προς την Αίγυπτο, με εξαγωγές κατά 400 εκατ. BGN / Lev [204 εκατ. ευρώ] χαμηλότερες σε σχέση με το έτος 2019. Αντιθέτως, οι εξαγωγές προϊόντων χαλκού αυξήθηκαν κατά 22,6% με συνολικές πωλήσεις 2,26 δις. BGN / Lev [1,15 δις ευρώ]. Η αύξηση οφείλεται στη μεγάλη απορρόφηση αυτής της κατηγορίας προϊόντων από την τουρκική αγορά, κατά 61% σε σχέση με το έτος 2019 και συνολικό ύψος 768 εκατ. BGN / Lev [392 εκατ. ευρώ]. Επίσης αυξημένες κατά 10,5% εμφανίζονται και οι εξαγωγές προϊόντων χαλκού προς τη Λ.Δ. Κίνας, ανερχόμενες σε σχεδόν 1,2 δις. BGN / Lev [613,5 εκατ. ευρώ] για το έτος 2020.

Στον αντίποδα, οι εισαγωγές αγαθών στη Βουλγαρία από τρίτες χώρες κατά το έτος 2020 μειώθηκαν κατά (-)10,2% σε σύγκριση με το έτος 2019 και ανήλθαν σε 23,1 δις BGN / Lev [11,8 δις ευρώ]. Οι υψηλότερες εισαγωγές κατεγράφησαν για εμπορεύματα που εισήχθησαν από την Τουρκία, τη Ρωσική Ομοσπονδία, τη Λ.Δ. Κίνας, τη Σερβία και την Ουκρανία. Ειδικότερα και σύμφωνα με τα στοιχεία που προέκυψαν βάσει της τυπικής ταξινόμησης διεθνούς εμπορίου (SITC), τη μεγαλύτερη αύξηση στις εισαγωγές από την ΕΕ σε σύγκριση με το 2019 κατέγραψαν οι κατηγορίες «Ζωϊκά και φυτικά έλαια, λίπη και κεριά» (+80,8%) και «Ακατέργαστα υλικά, μη βρώσιμα (εκτός καυσίμου)» (+73,4%). Η πιο αξιοσημείωτη πτώση παρατηρήθηκε στις κατηγορίες «Ορυκτά καύσιμα, λιπαντικά και συναφή υλικά» (-50,6%) και «Ποτά και Καπνά» (-15,3%). Το ισοζύγιο εξωτερικού εμπορίου της Βουλγαρίας (FOB εξαγωγής – CIF εισαγωγής) με τρίτες χώρες για το έτος 2020 ήταν επίσης ελλειμματικό και το εμπορικό έλλειμμα διευρύνθηκε κατά 4,43 δις BGN / Lev [2,26 δις. ευρώ] σε σχέση με το έτος 2019.

Τέλος, σημειώνουμε ότι με βάση τα προκαταρκτικά στοιχεία του NSI για το διμερές εμπόριο Βουλγαρίας και Ελλάδας, οι εξαγωγές της Βουλγαρίας προς τη χώρα μας κατά το έτος 2020 ανήλθαν σε 3 δις 645 εκατ. BGN / Lev [1 δις 863 εκατ. ευρώ], μειούμενες κατά (-)7,1% ή ποσό 280 εκατ. BGN / Lev [143,2 εκατ. ευρώ] σε σχέση με το έτος 2019. Παράλληλα, οι εισαγωγές της Βουλγαρίας από την Ελλάδα κατά το ίδιο έτος ανήλθαν σε 2 δις 965 εκατ. BGN / Lev [1 δις 516 εκατ. ευρώ], μειούμενες κατά (-)2,1% ή ποσό 63 εκατ. BGN / Lev [32,2 εκατ. ευρώ] σε σχέση με το έτος 2019. Ο συνολικός όγκος διμερούς εμπορίου ανήλθε σε 6 δις 611 εκατ. BGN / Lev [3 δις 380 εκατ. ευρώ] και το διμερές ισοζύγιο ήταν ελλειμματικό για τη χώρα μας κατά 679,6 εκατ. BGN / Lev [347,4 εκατ. ευρώ], με το εις βάρος μας έλλειμμα να μειώνεται σε σχέση με το έτος 2019 και παρά την πανδημία κατά 217,1 εκατ. BGN / Lev [111 εκατ. ευρώ]. Από πλευράς μας σημειώνουμε ότι τα ανωτέρω δεδομένα του β/Εθνικού Στατιστικού Ινστιτούτου (NSI) είναι ιδιαιτέρως ενθαρρυντικά, καθ’ όσον δείχνουν ότι οι διμερείς εμπορικές συναλλαγές μας συναλλαγές με μια από τις σημαντικότερες εξαγωγικές αγορές μας, όπως είναι η Βουλγαρία, δεν διαταράχθηκαν στο βαθμό που αναμενόταν στην αρχική φάση εκδήλωσης της πανδημίας και των άμεσων αρνητικών επιπτώσεων που αυτή αυτονόητα επέφερε στο ενδοκοινοτικό εμπόριο και τις μεταφορές. Αυτό δεν σημαίνει, ωστόσο, ότι δεν εμφανίσθηκαν κατά τη διάρκεια του προηγούμενου έτους και δεν εξακολουθούν να υφίστανται ακόμη και τώρα προβλήματα εκατέρωθεν των συνόρων τα οποία επηρεάζουν δυνητικά την ομαλότητα της ροής των διμερών εμπορικών μας συναλλαγών με τη Βουλγαρία.

Γραφείο ΟΕΥ Πρεσβείας Σόφιας έχει καταστεί κατά καιρούς αποδέκτης καταγγελιών τόσο από ελληνικές επιχειρήσεις που συναλλάσσονται με τη Βουλγαρία όσο και από βουλγαρικές επιχειρήσεις που συναλλάσσονται με την Ελλάδα για διάφορα προβλήματα τα οποία προκύπτουν στις διμερείς εμπορικές συναλλαγές, κυρίως (αλλά όχι αποκλειστικά) ως αποτέλεσμα της εφαρμογής των εκατέρωθεν (υγειονομικών) περιορισμών στις μετακινήσεις και στις οδικές μεταφορές και παρά το γεγονός της από 23/03/2020 ισχύος του κοινοτικού πλαισίου των «πράσινων λωρίδων» με σκοπό τη διευκόλυνση / διασφάλιση της ελεύθερης ροής εμπορευμάτων και υπηρεσιών εν μέσω πανδημίας. Η περίπτωση της Βουλγαρίας παρουσιάζει την ακόλουθη ιδιαιτερότητα σε σχέση με άλλους εμπορικούς εταίρους της χώρας μας: αποτελεί τη μόνη όμορη χώρα η οποία είναι ταυτόχρονα και κ-μ της ΕΕ. Μεγάλος αριθμός ελληνικών συμφερόντων επιχειρήσεων που είναι εγκατεστημένες στις όμορες με την Ελλάδα περιοχές της Βουλγαρίας (π.χ. Petrich, Sandanski, Gotse Delchev) και οι οποίες συνεργάζονται και συναλλάσσονται επί καθημερινής σχεδόν βάσεως με επιχειρήσεις από την Ελλάδα (κυρίως Βόρεια Ελλάδα, λόγω εγγύτητος) έχουν ανάγκη πραγματοποίησης συχνών και μικρής διάρκειας διασυνοριακών διελεύσεων για την άσκηση της επιχειρηματικής δραστηριότητάς τους (πραγματοποίηση των συναλλαγών τους και συναντήσεων με τους πελάτες / προμηθευτές τους). Η ανάγκη αυτή αυτονόητα εξυπηρετείτο ομαλά, σε καθημερινή βάση και δίχως περιορισμούς προ της πανδημίας, δεδομένου του καθεστώτος ελεύθερης διακίνησης προσώπων και εμπορευμάτων εντός της ενιαίας αγοράς της ΕΕ. Οι περιορισμοί που επεβλήθησαν εκατέρωθεν των συνόρων κατά τη διάρκεια του προηγούμενου έτους λόγω της πανδημίας ανέτρεψαν τα ως άνω δεδομένα και δημιούργησαν και εξακολουθούν να δημιουργούν προβλήματα σε αρκετές εξ αυτών των επιχειρήσεων, οι οποίες ενίοτε απευθύνονται για αρωγή σε αρχή μας. Όμως, τα προβλήματα αυτά δεν άφησαν «αρνητικό αποτύπωμα» στη γενική εικόνα των διμερών εμπορικών συναλλαγών και αυτό αξιολογείται ως μια λίαν θετική εξέλιξη που μας επιτρέπει να αισιοδοξούμε ως προς την προοπτική περαιτέρω ανάπτυξης των εμπορικών μας σχέσεων με τη γείτονα Βουλγαρία τα επόμενα χρόνια.