ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ AΡΧΕΙΟΥ

• Συνέδρια - Ημερίδες

Στις 23 Νοεμβρίου τρέχοντος έτους, Γραφείο ΟΕΥ, συμμετείχαν εκ μέρους της Πρεσβείας Σόφιας σε εν θέματι Συνέδριο. Το Συνέδριο διοργανώθηκε από το ευρείας αναγνωσιμότητας και αναγνωρισιμότητας τοπικό οικονομικό περιοδικό “Capital”, με σκοπό την προαγωγή του διαλόγου στη Βουλγαρία αναφορικά με τις προκλήσεις που θέτουν για τις επιχειρήσεις και για την επιχειρηματική δραστηριότητα οι νέες πολιτικές για την «απανθρακοποίηση της οικονομίας» και την αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής. Συμμετείχαν σε αυτό πλήθος θεσμικών παραγόντων, Διευθύνοντες Σύμβουλοι μεγάλων πολυεθνικών ομίλων, αναλυτές και λοιποί. Λεπτομερής ατζέντα του Συνεδρίου είναι διαθέσιμη στον ακόλουθο σύνδεσμο του περιοδικού “Capital”: [https://www.capital.bg/en/event/205].

Στο εν λόγω Συνέδριο, πραγματοποίησε ολιγόλεπτη παρέμβαση με βιντεομήνυμα ο Υφυπουργός Εξωτερικών κ. Φραγκογιάννης, αναφερόμενος στις στρατηγικές επιλογές και πολιτικές που ακολουθεί η χώρα μας κατά την τρέχουσα περίοδο με σκοπό την «απανθρακοποίηση», την «ενεργειακή μετάβαση» και την αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής και επικαλούμενος συγκεκριμένα επιτυχή παραδείγματα έργων που υλοποιούνται αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα ή πρόκειται να υλοποιηθούν στο μέλλον (π.χ. εμβληματικό έργο “Astypalea: Smart and Sustainable Island” οποίο παρουσιάσθηκε στην πρόσφατη Παγκόσμια Διάσκεψη του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή COP26 στη Γλασκώβη).

Το Συνέδριο διοργανώθηκε με αφορμή τις σημαντικές τρέχουσες εξελίξεις που λαμβάνουν χώρα σε παγκόσμιο επίπεδο και σχετίζονται με τις ολοένα και πιεστικότερες προκλήσεις που θέτει σε παγκόσμιο επίπεδο, για τις κυβερνήσεις, τον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας και τα μελλοντικά «πρότυπα» επιχειρηματικής δραστηριότητας, το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής. Το ζήτημα της ανάγκης ανάληψης άμεσης δράσης προκειμένου αντιμετωπισθούν οι ολοένα δυσμενέστερες για τον πλανήτη επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, απασχόλησε πρόσφατα τη Διάσκεψη του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (COP26) που πραγματοποιήθηκε στη Γλασκώβη (31/10 – 12/11 τ.ε.). Η Διάσκεψη αυτή ολοκληρώθηκε, καταγράφοντας τρία πολύ σημαντικά επιτεύγματα αναφορικά με τους μελλοντικούς κλιματικούς στόχους: 1) τη συμπερίληψη σαφούς δεσμεύσεως σε παγκόσμιο επίπεδο (με την εξαίρεση της Ινδίας και της Λ.Δ. Κίνας) για τον περιορισμό της χρήσης άνθρακα, 2) την αύξηση της χρηματοδοτικής υποστήριξης των αναπτυσσομένων χωρών ώστε να μπορέσουν να προσαρμοσθούν στις συνέπειες της κλιματικής κρίσης. και 3) επικαιροποίηση των «δεσμεύσεων» των περισσοτέρων κυβερνήσεων του πλανήτη για μείωση των ρύπων κατά το επόμενο έτος στη βάση του στόχου της Συμφωνίας του Παρισιού για περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη στον 1,5 βαθμό Κελσίου.

Παράλληλα, σε επίπεδο ΕΕ και στο πλαίσιο των νέων προτεραιοτήτων που προδιαγράφονται μέσα από την εφαρμογή της «Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας», κρίνεται επιτακτική η ανάγκη υιοθέτησης μέτρων «μετριασμού» (mitigation measures) των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και νέοι φιλόδοξοι κλιματικοί στόχοι (οικονομία «μηδενικών εκπομπών άνθρακα» μέχρι το έτος 2050), οι οποίοι ήδη επηρεάζουν τον σχεδιασμό των επιχειρήσεων και ολόκληρων οικονομικών κλάδων με σημαντικό «αποτύπωμα άνθρακα», όπως ο κλάδος της ενέργειας, των μεταφορών, της βιομηχανικής παραγωγής και της γεωργίας. Η ανάγκη ανταπόκρισης σε αυτούς τους φιλόδοξους στόχους απαιτεί την υιοθέτηση νέων τεχνολογιών αξιοποίησης καθαρών μορφών ενέργειας (π.χ. ΑΠΕ, πράσινο υδρογόνο, τεχνολογίες αποθήκευσης ενέργειας) καθώς και την εφαρμογή νέων επιχειρηματικών μοντέλων τα οποία θα εξασφαλίσουν προοδευτικά τη λειτουργία μιας ανταγωνιστικής και αποδοτικής ως προς την χρήση πόρων οικονομία. Η πορεία αυτή παρουσιάζει σημαντικές ευκαιρίες αλλά και κινδύνους για την επιχειρηματική δραστηριότητα, οι οποίοι θα πρέπει να αντιμετωπισθούν τόσο σε επίπεδο σχεδιασμού μελλοντικών επενδύσεων από πλευράς επιχειρηματικών οντοτήτων όσο και σε επίπεδο δημιουργίας συνεργασιών μεταξύ δημοσίου και ιδιωτικού τομέα της οικονομίας, όπως αυτές των «Συμπράξεων Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα» (ΣΔΙΤ). Στο πλαίσιο του Συνεδρίου ειδικότερα, τονίσθηκε η ανάγκη μεταβολής του υφιστάμενου κανονιστικού πλαισίου, ώστε αυτό να είναι σε θέση αφενός να «υποδεχθεί» στο μέλλον την ενσωμάτωση έργων όλων των τύπων της καθαρής ενέργειας και αφετέρου να εξασφαλίζει επαρκή χρηματοδότηση από διάφορα χρηματοδοτικά εργαλεία για τις ανάγκες πραγματοποίησης τεράστιων κεφαλαιουχικών δαπανών (CAPEX). Βασικό μήνυμα το οποίο επικοινώνησε το Συνέδριο στους συμμετέχοντες είναι ότι το νέο ενεργειακό μέσο του μέλλοντος είναι οι καθαρές μορφές ενέργειας, δηλαδή οι ΑΠΕ και το υδρογόνο, και ότι, αναφορικά με τον ενεργειακό σχεδιασμό της Ευρώπης αλλά και της Βουλγαρίας, τα πάντα θα πρέπει να αλλάξουν εντός της τρέχουσας δεκαετίας ώστε να επιτευχθεί ο στόχος της οικονομίας «μηδενικών εκπομπών άνθρακα» μέχρι το έτος 2050.

Η νέα συμφωνία που επετεύχθη στο πλαίσιο της «Διάσκεψης της Γλασκώβης για το κλίμα» δεν αναμένεται ότι θα έχει άμεσο αντίκτυπο για τη Βουλγαρία, καθώς το θέμα του άνθρακα και της «ενεργειακής μετάβασης» θα επιλυθεί στη χώρα αυτή κυρίως μέσω της μελλοντικής υλοποίησης της «Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας». Ωστόσο, εκτιμάται από τους αναλυτές ότι θα λάβει χώρα τα επόμενα χρόνια ένας μετασχηματισμός σε επιχειρηματικό επίπεδο. Ένας μεγάλος αριθμός πολυεθνικών επιχειρήσεων, ορισμένες εξ αυτών και στη Βουλγαρία, έχουν ήδη θέσει τους δικούς τους στόχους αναφορικά με την «ουδετερότητα ισοζυγίου άνθρακα» (carbon neutrality). Στις επιχειρήσεις αυτές, ένα μεγάλο μέρος των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα δύναται να περιοριστεί με μεγαλύτερη ευκολία, καθόσον αφορά εκπομπές από δραστηριότητες που δεν βρίσκονται υπό τον πλήρη έλεγχο της εταιρείας αλλά από συνεργαζόμενους φορείς (κατηγορία διαχωρισμού ρύπων SCOPE 3). Βάσει του νέου πλαισίου στόχων, η ισχύς που θα έχει μια πολυεθνική αναφορικά με τον περιορισμό των εκπομπών έγκειται στην επίδραση που αυτή θα έχει στους συνεργάτες της. Πολλές μεγάλες πολυεθνικές επιχειρήσεις απαιτούν ήδη από τους συνεργάτες και προμηθευτές τους να εφαρμόζουν πρότυπα “NET ZERO” προκειμένου να συνεργαστούν μαζί τους. Η επέκταση της πρακτικής αυτής εξετάζεται σοβαρά από ολοένα περισσότερες εξ αυτών και θα μπορούσε να αποτελέσει επιπλέον κίνητρο για την «απανθρακοποίηση» του επιχειρείν. Σύμφωνα με τον προσφάτως δημοσιευθέντα κατάλογο “Net Zero Economy Index 2021” από την PricewaterhouseCoopers, “περισσότερες από 3000 εταιρείες παγκοσμίως συμμετέχουν ήδη στην πρωτοβουλία Race to Zero, καλύπτοντας τους μισούς τομείς της παγκόσμιας οικονομίας, συμπεριλαμβανομένης της βιομηχανίας της μόδας, της αυτοκινητοβιομηχανίας και των τεχνολογιών πληροφορικής”. Σε γενικές γραμμές, η τάση η οποία διαμορφώνεται εσχάτως στον εταιρικό κόσμο είναι οι πολιτικές και οι στόχοι για τη βιώσιμη ανάπτυξη να αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της συνολικής επιχειρηματικής στρατηγικής της κάθε εταιρείας όσον αφορά τα γενικά επιχειρηματικά αποτελέσματα. Σε ό,τι αφορά δε ειδικότερα τα οικονομικά αποτελέσματα, αυτά θα συνδέονται πλέον με τους δείκτες ESG των επιχειρήσεων που αφορούν περιβαλλοντικά, κοινωνικά και διαχειριστικά κριτήρια που εντάσσονται στη στρατηγική τους. Τέλος, αποφασιστικό ρόλο ως προς την επίτευξη του στόχου της «απανθρακοποίησης» του επιχειρείν θα διαδραματίσουν και οι τράπεζες, καθώς όλο και περισσότερα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα θα απαιτούν πλέον από τους πελάτες τους να έχουν υιοθετήσει στρατηγική “NET ZERO” και πρότυπα ESG προκειμένου να έχουν πρόσβαση σε καλύτερους όρους δανεισμού, ενώ ορισμένα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα θα σταματήσουν να χορηγούν δάνεια για έργα τα οποία αποδεδειγμένα ρυπαίνουν.

Από την παρέμβαση του κ. ΥΦΥΠΕΞ, συγκρατούνται κυρίως η αναφορά στη γενική στρατηγική που υλοποιεί η χώρα μας προς την κατεύθυνση της «απανθρακοποίησης της οικονομίας», τονίζοντας τις σχετικές πρωτοβουλίες για την πλήρη απολιγνιτοποίηση (έως το έτος 2028), την υποστήριξη σε έργα παραγωγής υδρογόνου, την ενεργειακή ασφάλεια, την προώθηση των διασυνδέσεων (φυσικό αέριο και ηλεκτρική ενέργεια) με τις χώρες της περιφέρειας και με την ευρωπαϊκή αγορά και γενικότερα την προώθηση εναλλακτικού ενεργειακού μείγματος για τη χώρα στο μέλλον. Ιδιαίτερη μνεία έκανε ο κ. ΥΦΥΠΕΞ στο γεγονός ότι οι στρατηγικές προτεραιότητες της χώρας μας εντάσσονται πλήρως στο πλαίσιο της υλοποίησης της «Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας», θέτοντας στόχους οι οποίοι είναι ακόμη πιο φιλόδοξοι και από τους κύριους στόχους που έχει θέσει η ΕΕ σε χρονικό ορίζοντα μέχρι το έτος 2030 και, τελικώς, μέχρι το έτος 2050. Ειδικότερα, τονίσθηκαν οι στόχοι της μείωσης εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, της επίτευξης μεριδίου 35% των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα έως το έτος 2030 και, τέλος, της μείωσης της τελικής κατανάλωσης ενέργειας το 2030 κατά 38% σε σχέση με το 2017 σε όλους τους οικονομικούς τομείς (στόχος ενεργειακής απόδοσης). Η παρέμβαση του κ. ΥΦΥΠΕΞ απέσπασε ιδιαίτερα ευμενή σχόλια από τους συμμετέχοντες στο Συνέδριο και μετά το πέρας του Συνεδρίου, σε κατ’ ιδίαν συναντήσεις μας με στελέχη διαφόρων επιχειρηματικών ομίλων που συμμετείχαν σε αυτό, μας εκφράσθηκε το ιδιαίτερο ενδιαφέρον τους για τις εξελίξεις στην Ελλάδα και για τη δυνητική ανάπτυξη συμπράξεων / συνεργασιών με σκοπό την υλοποίηση έργων στην Ελλάδα (κυρίως στον κλάδο των ΑΠΕ). 

Η γενική διαπίστωση που υπήρξε διάχυτη μεταξύ όλων των συμμετεχόντων στο Συνέδριο ήταν ότι, ο δρόμος προς μια οικονομία με λιγότερο ή και χωρίς άνθρακα δεν εξαρτάται μόνο από την αξιοποίηση της τεχνολογίας. Απαιτεί, μεταξύ άλλων, βαθύ μετασχηματισμό ολόκληρων βιομηχανικών κλάδων, του τρόπου ζωής των ανθρώπων σε όλα τα επίπεδα, την εγκατάλειψη γνωστών και καθιερωμένων καταναλωτικών συνηθειών, δανειοδοτικών πρακτικών, ακόμη και κρατικών φορολογικών πολιτικών. Στην πράξη, μένει να φανεί πώς θα εξελιχθεί η πορεία «απανθρακοποίησης» της οικονομίας για κάθε χώρα ξεχωριστά τα επόμενα χρόνια.