ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ AΡΧΕΙΟΥ
Επίσκεψη αντιπροσωπείας ΔΝΤ στην Βουλγαρία (10-23.9.2025) και συμπεράσματα για την πορεία της β/οικονομίας.
| File Categories: | |
|---|---|
| Χώρα αναφοράς: |
ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ |
| Ημερομηνία: | 26/09/2025 |
| Έκδοση: | Γραφείο Ο.Ε.Υ. Σόφιας |
| Κείμενο: | Κατόπιν ολοκλήρωσης της επίσκεψης της αντιπροσωπείας του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου στη Βουλγαρία (10-23/9), και σειράς συναντήσεων με εμπειρογνώμονες του Υπουργείου Οικονομικών και εκπροσώπους της Εθνικής Τράπεζας της Βουλγαρίας, δημόσιων φορέων, ιδιωτικού τομέα και μη κυβερνητικών οργανώσεων, ο επικεφαλής, F. Bornhorst, παρουσίασε συμπεράσματα και συστάσεις σε συνέντευξη Τύπου στη Σόφια. Σύμφωνα με το πόρισμα των εκπροσώπων του Ταμείου, προκειμένου να αξιοποιηθούν πλήρως τα οφέλη από την ένταξη της Βουλγαρίας στην ευρωζώνη, να ενισχυθεί το βιοτικό επίπεδο και να αποφευχθούν οι μακροοικονομικές ανισορροπίες, πρέπει να δοθεί έμφαση στη δημοσιονομική πειθαρχία, τη διαχείριση των κινδύνων μετάβασης στο ευρώ και την επιτάχυνση των μεταρρυθμίσεων. Η υιοθέτηση του ευρώ αποτελεί σημαντικό ορόσημο για τη Βουλγαρία και ευκαιρία για την ενίσχυση της αξιοπιστίας των θεσμών και της μεσοπρόθεσμης ανάπτυξης. Ο κ. Bornhorst χαιρέτισε τις προσπάθειες της β/κυβέρνησης, όπως την έγκριση του προϋπολογισμού του έτους 2025 και την επαναδιαπραγμάτευση του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΣΑΑ), χάρη στις οποίες διασφαλίστηκε η ένταξη της χώρας στην ευρωζώνη, παρά τις διάφορες αντιξοότητες. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις ΔΝΤ, προβλέπεται ισχυρή αύξηση του ΑΕΠ, περί το 3%, το 2025 και το 2026. Η οικονομική δραστηριότητα αναμένεται να παραμείνει ισχυρή, χάρη στην ικανοποιητική ιδιωτική κατανάλωση, η οποία υποστηρίζεται από την αυξημένη πιστοληπτική ικανότητα και τη δημοσιονομική χαλάρωση. Όσον αφορά τις επενδύσεις, παρά τη συρρίκνωση που σημειώθηκε το 2024, η πορεία τους το τρέχον έτος είναι προσώρας ικανοποιητική, ωστόσο η εξωτερική ζήτηση για β/προϊόντα αναμένεται να παραμείνει υποτονική, αντανακλώντας την επιβράδυνση της ανάπτυξης σε βασικές αγορές της ΕΕ και την παγκόσμια αβεβαιότητα. Ως αποτέλεσμα, το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών προβλέπεται να παραμείνει αρνητικό βραχυπρόθεσμα. Περαιτέρω, ο πληθωρισμός προβλέπεται να μειωθεί σταδιακά, αλλά να παραμείνει σε σχετικά υψηλά επίπεδα, περί το 3,5% ετησίως το 2025 και το 2026, πριν ακολουθήσει πορεία αποκλιμάκωσης. Η άνοδος των μισθολογικών απολαβών αποτελεί βασικό παράγοντα που θα επηρεάσει την εν λόγω πορεία, καθώς όσο το κόστος εργασίας εξακολουθήσει να αυξάνεται ταχύτερα από την παραγωγικότητα, τα περιθώρια κέρδους θα συμπιέζονται, ενισχύοντας την μετακύλιση του κόστους των τελικών προϊόντων στους καταναλωτές. Πάντως, εκτιμάται ότι τυχόν επιπτώσεις στις τιμές, που σχετίζονται με τη μετάβαση στο ευρώ, πιθανόν θα είναι περιορισμένες και προσωρινές. Σύμφωνα με το Ταμείο, η μετάβαση στο ευρώ αναμένεται να ενισχύσει την θεσμική αξιοπιστία και την εμπιστοσύνη των επενδυτών, μειώνοντας παράλληλα τον συναλλαγματικό κίνδυνο και το κόστος συναλλαγών. Μερικά από αυτά τα οφέλη είναι ήδη ορατά στη μείωση των spreads των κρατικών ομολόγων και στις πρόσφατες αναβαθμίσεις της πιστοληπτικής αξιολόγησης της Βουλγαρίας. Είναι κρίσιμο να μην εξασθενήσει η δυναμική των μεταρρυθμίσεων μετά την υιοθέτηση του ευρώ, καθώς μπορεί να απομειωθούν σημαντικά τα οφέλη της ένταξης. Η δημοσιονομική πολιτική αναμένεται να παραμείνει επεκτατική, με το δημοσιονομικό έλλειμμα να παραμένει υψηλότερο από 3% του ΑΕΠ την περίοδο 2025-2028 πριν μειωθεί σταδιακά. Η ενεργοποίηση της εθνικής ρήτρας διαφυγής βάσει του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης της ΕΕ θα επιτρέψει υψηλότερες αμυντικές δαπάνες, ενώ οι κεφαλαιουχικές επενδύσεις αναμένεται επίσης να αυξηθούν. Επιπλέον, θεωρείται ότι μια προσαρμογή περίπου κατά 1% του ΑΕΠ το 2026 θα μπορούσε να οδηγήσει σε ήπια επιβράδυνση της οικονομίας και μείωση του πληθωρισμού. Ειδικότερα, η επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης των απολαβών στον δημόσιο τομέα και η αναπροσαρμογή των παροχών μέσω της αποσύνδεσής τους από τις αυξήσεις του μέσου και του κατώτατου μισθού θα δημιουργούσε σημαντικές δημοσιονομικές εξοικονομήσεις και θα συνεισέφερε στην αποκλιμάκωση των πληθωριστικών πιέσεων. Το Ταμείο συνιστά την αντικατάσταση ορισμένων κατηγοριών επιδοτήσεων με στοχευμένες δαπάνες, για ενίσχυση της αποτελεσματικότητας και προτεραιοποίηση των επενδύσεων που προέρχονται από την ΕΕ. Όσον αφορά τα δημοσιονομικά έσοδα, εκτιμάται ότι η διεύρυνση της φορολογικής βάσης, η βελτίωση της φορολογικής συμμόρφωσης και η αύξηση των εσόδων από τη φορολογία ακινήτων και τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης μπορούν να συνεισφέρουν στην εξασφάλιση πρόσθετων πόρων. Η προώθηση της αύξησης των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης, που έχει προγραμματιστεί για το 2027, είναι επίσης σημαντική για την οικονομική βιωσιμότητα του συνταξιοδοτικού συστήματος. Σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, η αύξηση των φορολογικών συντελεστών τόσο για το προσωπικό όσο και για το εταιρικό εισόδημα, καθώς και η μετάβαση σε προοδευτική φορολογία εισοδήματος, θα μπορούσαν να ενισχύσουν τα δημόσια έσοδα και να μειώσουν την ανισότητα εισοδήματος. Το έλλειμμα του συνταξιοδοτικού συστήματος εξακολουθεί να διευρύνεται, καθώς οι εισφορές υστερούν σε σχέση με τις αυξανόμενες πληρωμές, και η γήρανση του πληθυσμού αναμένεται να επιδεινώσει την κατάσταση. Ως εκ τούτου, είναι απαραίτητο να ενισχυθεί η σύνδεση μεταξύ εισφορών και πληρωμών και να ληφθούν μέτρα όπως η σταδιακή κατάργηση των παροχών που σχετίζονται με την πανδημία. Σε κάθε περίπτωση, η επάρκεια των συντάξεων για τη μείωση της φτώχειας των ηλικιωμένων παραμένει προτεραιότητα. Το Ταμείο υπογραμμίζει την ανάγκη για ενίσχυση της συνέπειας και της διαφάνειας των δημόσιων πολιτικών, προς μείωση των στρεβλώσεων και στήριξη της αξιοπιστίας του δημοσιονομικού τομέα. Η Βουλγαρία εξακολουθεί να συγκαταλέγεται στις χώρες με το χαμηλότερο λόγο χρέους προς ΑΕΠ στην ΕΕ, παρά την πρόσφατη μικρή άνοδο λόγω ελλείμματος του προϋπολογισμού και ανακεφαλαιοποίησης κρατικών επιχειρήσεων, με τον κίνδυνο υπέρμετρης αύξησής του να παραμένει χαμηλός. Ο χρηματοπιστωτικός τομέας παραμένει ανθεκτικός. Η κεφαλαιοποίηση των τραπεζών είναι από τις υψηλότερες στην ΕΕ, με σημαντικά αποθέματα, και η ρευστότητα παραμένει ικανοποιητική. Ωστόσο, η ταχεία ανάπτυξη της πιστοληπτικής ικανότητας των καταναλωτών, ιδίως όσον αφορά στεγαστικά δάνεια, έχει προκαλέσει άνοδο τιμών των κατοικιών κατά 15%, ενώ στεγαστικά δάνεια έχουν χρησιμοποιηθεί για την αγορά μη κατειλημμένων επενδυτικών ακινήτων, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται τεχνητές ελλείψεις στον τομέα. Η μακροοικονομική πολιτική θα πρέπει να παραμείνει ευέλικτη, ενώ μετά την υιοθέτηση του ευρώ, θα πρέπει να γίνει ορθή διαχείριση της πλεονάζουσας ρευστότητας. Το ΔΝΤ θεωρεί σημαντικό επίτευγμα την στενή παρακολούθηση των αναδυόμενων συστημικών κινδύνων στην αγορά ακινήτων από την Εθνική Τράπεζα της Βουλγαρίας. Θετικό στοιχείο αποτελεί και το χαμηλό επίπεδο χρέους των νοικοκυριών στη Βουλγαρία, το οποίο είναι περίπου 26% του ΑΕΠ, σε σύγκριση με μέσο όρο 50% στην ευρωζώνη. Η αντιμετώπιση των προκλήσεων της παραγωγής, της έλλειψης εργατικού δυναμικού και του δημογραφικού απαιτεί ενίσχυση του εργατικού δυναμικού και αύξηση της συμμετοχής σε αυτό, με την ενσωμάτωση νέων και άλλων κοινωνικών ομάδων. Επιπλέον, για την ανάπτυξη του επιχειρηματικού τομέα είναι αναγκαίο να προωθηθούν οι μεταρρυθμίσεις, ιδίως όσον αφορά τις δημόσιες συμβάσεις, την καταπολέμηση της διαφθοράς και τη βελτίωση του δικαστικού συστήματος. Τέλος, αναφορικά με την ενέργεια, είναι ζωτικής σημασίας να επιδιωχθεί μια ευρεία μεταρρύθμιση που θα επιτρέψει την πράσινη μετάβαση και την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας στον τομέα. Παρά την μικρή πρόοδο που έχει σημειωθεί μέσω του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, η σημαντική εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα και οι μη στοχευμένες επιδοτήσεις συνεχίζουν να προκαλούν στρεβλώσεις της αγοράς και να επιδεινώνουν τους περιβαλλοντικούς και δημοσιονομικούς κινδύνους. Μια πιο ανταγωνιστική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας θα ήταν επωφελής για τη διαμόρφωση των τιμών και τη βελτίωση των επενδυτικών κινήτρων, ενώ η υποστήριξη των ενεργειακά φτωχότερων νοικοκυριών θα βοηθούσε στην αντιμετώπιση ανησυχιών σχετικά με την οικονομική προσιτότητα. |
 |
 |
 |
 |
 |
 |