ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ AΡΧΕΙΟΥ

Η υπογραφή του Μνημονίου πέντε πυλώνων που υπεγράφη την Κυριακή 16/7 τ.ε. αποτελεί το επόμενο ουσιαστικό βήμα στην εταιρική σχέση την οποία χτίζει η ΕΕ με την Τυνησία. Αν και το κείμενο δεν είναι νομικά δεσμευτικό και μάλλον πρόκειται περισσότερο για οδικό χάρτη επενδύσεων και συνεργασιών οι οποίες θα δρομολογηθούν βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα, συγκρατείται η θέληση των δύο πλευρών για εμβάθυνση των διμερών σχέσεων.

Καθίσταται επίσης σαφές ότι άμεση στόχευση της ΕΕ και κρατών-μελών όπως η Ιταλία είναι η ενεργή συμμετοχή της Τύνιδας στην μείωση των μεταναστευτικών ροών από την Υποσαχάρια Αφρική και οι οποίες διέρχονται μέσω του εδάφους της και πιο συγκεκριμένα από το λιμάνι του Σφαξ. Αυτό θα επιτευχθεί αρχικά με την παροχή οικονομικής βοήθειας ύψους 150 εκ. Ευρώ για δημοσιονομική στήριξη και 105 εκ. Ευρώ για την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου, την ενίσχυση της διαχείρισης των συνόρων και την επιτάχυνση της επιστροφής των αιτούντων άσυλο των οποίων οι αιτήσεις απορρίπτονται. Επιπλέον ποσό ύψους έως 900 εκ. Ευρώ θα δοθεί μετά το τέλος του προγράμματος του ΔΝΤ, εάν και όποτε αυτό συμφωνηθεί.

Τα σχέδια συνεργασίας που προβλέπονται στο Μνημόνιο χωρίζονται σε πέντε θεματικούς πυλώνες: μακροοικονομική σταθερότητα, οικονομία και εμπόριο, πράσινη μετάβαση, επαφές ανθρωπίνου δυναμικού και μετανάστευση. Πολλά από αυτά περιλαμβάνουν την άμεση εκταμίευση κονδυλίων από τον κοινό προϋπολογισμό της ΕΕ.

Από αυτά ξεχωρίζουν τα παρακάτω:

1. Αγωγός ELMED

• Το έργο θα αυξήσει σημαντικά τη δυναμικότητα μεταφοράς τουλάχιστον 500 MW στα βόρεια σύνορα της Ιταλίας.

• Το έργο ηλεκτρικής διασύνδεσης μεταξύ Τυνησίας και Ιταλίας θα πραγματοποιηθεί σε τέσσερα χρόνια (2024-2028) και θα είναι συνολικής αξίας 840 εκατ. Ευρώ.

• Ο αγωγός θα επιτρέψει στην Ιταλία και την Τυνησία να ανταλλάσσουν ηλεκτρική ενέργεια, διαφοροποιώντας τον εφοδιασμό και ενισχύοντας την αξιοπιστία και την ανθεκτικότητα των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας και στις δύο ακτές της Μεσογείου. Ειδικότερα, μακροπρόθεσμα, θα επιτρέψει στην Τυνησία να εξάγει επίσης ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από ανανεώσιμες πηγές στις χώρες της Βόρειας Αφρικής.

2. Καλώδιο MEDUSA

- Το έργο MEDUSA συνίσταται στην εγκατάσταση ενός υπερσύγχρονου υποθαλάσσιου καλωδίου οπτικών ινών υψηλής χωρητικότητας που συνδέει έξι μεσογειακές χώρες της ΕΕ (Ελλάδα, Κύπρος, Γαλλία, Ιταλία, Πορτογαλία και Ισπανία) με τέσσερις χώρες από τη Νότια Γειτονία της ΕΕ (Αλγερία, Αίγυπτος, Μαρόκο και Τυνησία). Το καλώδιο MEDUSA θα έχει συνολικό μήκος 8.760 χμ και θα περιλαμβάνει περίπου δεκαπέντε σημεία σύνδεσης.

- Αναμένεται να λειτουργήσει από τα τέλη του 2024 έως τις αρχές του 2025, με την ενεργοποίηση της πρώτης φάσης που συνδέει τη Λισαβόνα, τη Βαρκελώνη και τη Μασσαλία. Θα διαθέτει έως και 24 ζεύγη οπτικών ινών με χωρητικότητα 20 Tbps ανά ζεύγος ινών για συνολική χωρητικότητα συστήματος έως 480 Tbps και διάρκεια ζωής 25 ετών.

3. Αεροπορικές Μεταφορές

• Μετά τις δηλώσεις του κ. Saied ενάντια στην συμφωνία Open Skies με στόχο να προστατεύσει τον δημόσιο αερομεταφορέα Tunisair, αυτή τελικά παραλείφθηκε από το κείμενο του Μνημονίου.

• Αντ’αυτής προβλέπεται ότι και οι δύο εταίροι εργάζονται για τη βελτίωση των τρόπων αύξησης της εναέριας κυκλοφορίας από και προς την Τυνησία, δίνοντας παράλληλα την ευελιξία στην Τυνησία να προσαρμοστεί σε μια ολοένα και πιο ανταγωνιστική αγορά. Τα δύο μέρη σχεδιάζουν να εξετάσουν τις προϋποθέσεις για την υπογραφή συνολικής συμφωνίας αεροπορικών μεταφορών (CATA) προς όφελος του τουρισμού και της συνδεσιμότητας.

Συνοψίζοντας, το μνημόνιο δεν είναι δεσμευτικό και δεν δημιουργεί υποχρεώσεις από μόνο του. Ωστόσο, καθορίζει μια σειρά σχεδίων δράσης τα οποία θα ενσωματωθούν σταδιακά και θα εγκριθούν από τα κράτη μέλη πριν εφαρμοστούν. Το μνημόνιο παραμένει ασαφές ως προς τα ακριβή ποσά που θα δοθούν/επενδυθούν, και τα οποία ενδέχεται να αλλάξουν ανάλογα με τις εξελίξεις, αλλά προβάλλονται κάποια προκαταρκτικά στοιχεία. Αυτά τα έργα συνδυάζουν επιχορηγήσεις από τον προϋπολογισμό της ΕΕ με δάνεια από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ), πράγμα που σημαίνει ότι ορισμένα από τα ποσά θα πρέπει να αποπληρωθούν.