ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ AΡΧΕΙΟΥ

• Οικονομική Πολιτική

Ο διεθνής οίκος αξιολόγησης Moody's Ratings αναβάθμισε την Παρασκευή 24.5. τ.έ. την προοπτική της κυπριακής οικονομίας από σταθερή σε θετική, επιβεβαιώνοντας παράλληλα τις μακροπρόθεσμες αξιολογήσεις της πιστοληπτικής ικανότητας της Κύπρου στο Baa2.

Όπως αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση του εν λόγω  οίκου η απόφασή του να αναβαθμίσει τις προοπτικές της Κύπρου αντανακλά την εμπιστοσύνη του στις δυνατότητες για ισχυρά δημοσιονομικά αποτελέσματα σε σχέση με την πορεία του δημοσίου χρέους τα επόμενα χρόνια. Αυτό το αισιόδοξο σενάριο αναμένεται να προκύψει από τη συνέχιση των συνετών δημοσιονομικών πολιτικών και τις ισχυρές μεσοπρόθεσμες προοπτικές οικονομικής ανάπτυξης.

Ο Moody's αναμένει ότι η Κύπρος θα συνεχίσει να επιτυγχάνει σημαντικά δημοσιονομικά πλεονάσματα, που προβλέπονται σε περίπου 2,3-2,4% του ΑΕΠ για το 2024-25, αν και ελαφρώς χαμηλότερα από την πρόβλεψη της κυβέρνησης για 2,8-2,9% του ΑΕΠ. Αυτά τα πλεονάσματα αναμένεται να μειώσουν περαιτέρω την επιβάρυνση του χρέους σε λιγότερο από 65% του ΑΕΠ έως το 2025. Μια μάλιστα πιο γρήγορη μείωση του χρέους θα μπορούσε να βελτιώσει την εξυπηρέτηση του χρέους πέρα από τις τρέχουσες προσδοκίες του Moody's, ενισχύοντας τη δημοσιονομική ισχύ της Κύπρου.

Η επιβεβαίωση της αξιολόγησης σε δύο βαθμίδες πάνω από την επενδυτική βαθμίδα (Baa2) εξισορροπεί διάφορους παράγοντες. Από τη μία πλευρά, σημειώνει ο οίκος, η Κύπρος επωφελείται από υψηλά επίπεδα ευημερίας, ισχυρή τάση αύξησης του ΑΕΠ, ισχυρή θεσμική ικανότητα και αποτελεσματική χάραξη πολιτικής. Από την άλλη πλευρά, η χώρα αντιμετωπίζει προκλήσεις λόγω του μικρού οικονομικού της μεγέθους, της σχετικά υψηλής επιβάρυνσης του δημόσιου χρέους και της μέτριας ευαισθησίας της σε κινδύνους, που σχετίζονται με τον τραπεζικό τομέα και τα γεωπολιτικά ζητήματα. Υπογραμμίζει ακόμα ότι η οικονομία της Κύπρου είναι μικρή και προσανατολισμένη έντονα στις υπηρεσίες, γεγονός το οποίο συμβάλλει στην αστάθεια της ανάπτυξης, έστω κι αν αυτή συμπεριλαμβάνει διάφορους τομείς (τουρισμό, επιχειρήσεις, τεχνολογία πληροφοριών και επικοινωνιών, τριτοβάθμια εκπαίδευση και ναυτιλία). Αυτή η αστάθεια, σημειώνει ο οίκος αξιολόγησης, επηρεάζει την οικονομική ισχύ, παρά τα υψηλά επίπεδα εισοδήματος και την έντονη τάση αύξησης του ΑΕΠ. Η εν θέματι επιβεβαίωση της αξιολόγησης της πιστοληπτικής ικανότητας της Κύπρου αντικατοπτρίζει επίσης τη συγκριτικά υψηλή επιβάρυνση του δημόσιου χρέους της, το οποίο πάντως παρουσιάζει έντονη πτωτική τάση, σε σύγκριση με άλλες χώρες με αξιολόγηση Baa2. Αυτό εξισορροπείται από τις ευνοϊκές μετρήσεις προσιτότητας του χρέους, που αναμένεται να παραμείνουν σταθερές τη διετία 2024-2025, με μέτριες ακαθάριστες χρηματοδοτικές απαιτήσεις και ένα σημαντικό ταμειακό απόθεμα, που παρέχει στην κυβέρνηση σημαντική ευελιξία χρηματοδότησης. Επιπλέον, η επιβεβαίωση λαμβάνει υπόψιν τη μέτρια ευαισθησία της Κύπρου σε γεωπολιτικούς κινδύνους.

Η ανακοίνωση του  Moody's αναφέρει επίσης ότι η ισχυρή θεσμική ικανότητα και η αποτελεσματική χάραξη πολιτικής της Κύπρου έχουν αποδειχθεί από τη σθεναρή διαχείριση της πανδημίας του κορωνοϊού και τις μακροοικονομικές επιπτώσεις από τον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας. Η θεσμική ισχύς μάλιστα υποστηρίζεται περαιτέρω από τις πρόσφατες μεταρρυθμίσεις κατά της διαφθοράς και του δικαστικού συστήματος.

Ο Οίκος αναφέρει επίσης ότι οι παράμετροι, που αφορούν το περιβάλλον, την κοινωνία και την διακυβέρνηση δεν επηρεάζουν ουσιαστικά την πιστοληπτική ικανότητα της Κύπρου. Η Κύπρος αντιμετωπίζει χρόνια έλλειψη νερού και αυξανόμενες θερμοκρασίες. Αντιμετωπίζει, όμως, την έλλειψη νερού με έργα υποδομής, όπως φράγματα, μονάδες αφαλάτωσης και εγκαταστάσεις επεξεργασίας νερού. Επίσης η Κύπρος διαθέτει μεγάλο δυναμικό για ηλιακή ενέργεια, το οποίο μπορεί να αξιοποιήσει περαιτέρω. Σήμερα το ποσοστό των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας είναι κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ. Από την άλλη η εξάρτηση της οικονομίας από εισαγόμενο πετρέλαιο μετριάζεται από τα ευρωπαϊκά κονδύλια, που υποστηρίζουν την πράσινη μετάβαση, με περιορισμένους κινδύνους λόγω της χαμηλής έντασης άνθρακα και της προσανατολισμένης στις υπηρεσίες φύσης της οικονομίας της, αναφέρει ο οίκος.

Επίσης θεωρεί ότι η Κύπρος έχει χαμηλή έκθεση σε κοινωνικούς κινδύνους, παρά τις μέτριες αρνητικές επιπτώσεις από δημογραφικές τάσεις και εργασιακά ζητήματα. Η συνεχής μετανάστευση και η ενσωμάτωση εξειδικευμένων ξένων εργαζομένων είναι κρίσιμες για την αντιμετώπιση της γήρανσης του πληθυσμού, ο οποίος αναμένεται να αυξηθεί μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 2060, με τον ενεργό πληθυσμό να παραμένει σταθερός μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 2040. Οι προκλήσεις, που θα κληθεί η κ/ Δημοκρατία να διαχειριστεί περιλαμβάνουν αναντιστοιχίες δεξιοτήτων στην αγορά εργασίας, ιδιαίτερα στον ψηφιακό αλφαβητισμό και τη δια βίου μάθηση.

Κομβικής σημασίας για τη διατήρηση της θετικής πορείας της πιστοληπτικής ικανότητας της Κύπρου είναι, σύμφωνα με τον οίκο, και τα εξής :

α.) Ο αποτελεσματικός περιορισμός των δαπανών, ο οποίος θα μπορούσε να ενισχύσει αυτά τα αποτελέσματα εάν οι κυπριακές αρχές καταφέρουν να ελέγξουν την αύξηση του δημόσιου μισθολογίου, να αντισταθούν στις αλλαγές στα επιδόματα κόστους ζωής και να περιορίσουν τις πιέσεις στις δαπάνες για την υγειονομική περίθαλψη.

β.)  Η αποτελεσματική διαχείριση του ενδεχόμενου οι δαπάνες για την υγειονομική περίθαλψη να αυξηθούν ταχύτερα από το αναμενόμενο, εξαιτίας των δημογραφικών τάσεων και της σχετικής επιβάρυνσης των κρατικών προϋπολογισμών.

γ.) η ενίσχυση του τραπεζικού τομέα. Περαιτέρω εμπιστοσύνη στην ενίσχυση και απομόχλευση του τραπεζικού τομέα, θα μπορούσε επίσης να ασκήσει ανοδική πίεση αξιολόγησης. Είναι χαρακτηριστικό ότι από την τελευταία αξιολόγηση του Moody's η εγγενής ισχύς των κυπριακών τραπεζών έχει βελτιωθεί και η απομόχλευση συνεχίστηκε, μειώνοντας τους πιθανούς κινδύνους από το τραπεζικό σύστημα στον ισολογισμό του κράτους. Ένας ισχυρότερος τραπεζικός τομέας θα μπορούσε να στηρίξει καλύτερα την κυπριακή οικονομία ιδιαίτερα σε περιόδους ύφεσης.

Τέλος σημειώνουμε ότι :

α) οι προβλέψεις του Moody's για ανάπτυξη περίπου 3% ετησίως τα επόμενα χρόνια βασίζονται σε ισχυρές επενδύσεις. Ωστόσο, η υλοποίηση μεγάλων έργων ξένων άμεσων επενδύσεων, ιδιαίτερα στην ενέργεια, την εκπαίδευση, την υγειονομική περίθαλψη και τον τουρισμό, μαζί με επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις που σχετίζονται με το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας θα μπορούσαν να αποφέρουν ισχυρότερες οικονομικές προοπτικές από τις προβλεπόμενες.

β) ο οίκος κάνει αναφορά στην υψηλή απόδοσή της Κύπρου στους Δείκτες Παγκόσμιας Διακυβέρνησης και την αποτελεσματική διαχείριση κρίσεων, καταλήγοντας ότι οι μεταρρυθμίσεις στους τομείς της οικονομίας, των δημοσιονομικών και των τραπεζών μετά την κρίση χρέους της ευρωζώνης έχουν ενισχύσει την θεσμική της ικανότητα, ενώ η συμμετοχή στην ευρωζώνη παρέχει σταθερότητα για τις μακροοικονομικές και νομισματικές πολιτικές.