Ενημερώσεις ανά θέμα
Εγγραφή στο Newsletter
ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ AΡΧΕΙΟΥ
Έκθεση δημοσιονομικών κινδύνων για την κ/οικονομία από το κ/Υπουργείο Οικονομικών
Κατηγορίες κειμένου: | |
---|---|
Χώρα αναφοράς: | ΚΥΠΡΟΣ |
Ημερομηνία: | 16/10/2024 |
Έκδοση: | Γραφείο Ο.Ε.Υ. Λευκωσίας |
Κείμενο: | Αντιμέτωπη με σοβαρούς και σημαντικούς κινδύνους συνεχίζει να βρίσκεται η δημοσιονομική θέση της κυπριακής οικονομίας, με αποτέλεσμα το κ/Υπουργείο Οικονομικών να έχει λάβει ή να προγραμματίζει μέτρα για την αντιμετώπισή τους. Σύμφωνα με την Έκθεση Δημοσιονομικών Κινδύνων, που κατατέθηκε στη Βουλή μαζί με τον κρατικό προϋπολογισμό για το 2025 (2.10. τ.έ.) οι δημοσιονομικοί κίνδυνοι διαχωρίζονται σε κίνδυνους, που προκύπτουν από το εσωτερικό περιβάλλον και σε κινδύνους που απορρέουν από το εξωτερικό περιβάλλον. Ειδικότερα, σύμφωνα με το κ/Υπουργείο Οικονομικών, οι κίνδυνοι που προκύπτουν από το εσωτερικό περιβάλλον, σχετίζονται με τις προκλήσεις, που δημιουργούν οι αυξήσεις στις λειτουργικές δαπάνες, λόγω κυρίως της αστάθειας των τιμών των καυσίμων και της ενέργειας και του κόστους κατασκευαστικών υλικών εξαιτίας της αύξησης του κόστους των πρώτων υλών. Επίσης κίνδυνοι ελλοχεύουν από δάνεια, που παραχωρήθηκαν τα προηγούμενα χρόνια μέσω διαφόρων οντοτήτων δημοσίου δικαίου και άλλων χρηματοπιστωτικών οργανισμών σε φυσικά πρόσωπα και καθίστανται μη εξυπηρετούμενα καθώς και από την ενεργοποίηση ενδεχόμενων υποχρεώσεων, που πηγάζουν από κρατικές εγγυήσεις. Άλλοι κίνδυνοι, που σχετίζονται με το εσωτερικό περιβάλλον αφορούν στην αύξηση των δαπανών για την εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους, λόγω αύξησης των επιτοκίων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και της σταδιακής απόσυρσης του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ καθώς και της πολιτικής, που θα ακολουθήσει η ΕΚΤ ως προς την αγορά ομολόγων μέσω της επανεπένδυσης χρέους. Επιπρόσθετα κίνδυνοι ελλοχεύουν και από ενδεχόμενες υποχρεώσεις, που δύναται να προκύψουν σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού από μη βιώσιμα συνταξιοδοτικά ταμεία καθώς και δικαστικές υποθέσεις που εκκρεμούν, όπως επίσης και από αρνητικές οικονομικές επιδόσεις των κρατικών οργανισμών, των Αρχών Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των συμβάσεων, που έχουν γίνει στο πλαίσιο συμπράξεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Πέραν των ανωτέρω κίνδυνοι ενδέχεται να προκύψουν και από ενδεχόμενη επιβολή προστίμων λόγω μη συμμόρφωσης, μερικώς ή πλήρως, με το κοινοτικό κεκτημένο, όπως πχ η επιβολή προστίμου στο πλαίσιο της καταδικαστικής απόφασης σχετικά με την Οδηγία 91/271/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 21ης Μαΐου 1991 για την επεξεργασία των αστικών λυμάτων. Κίνδυνοι επίσης για την οικονομία ενδέχεται να προκύψουν και από τις εξελίξεις σχετικά με το τερματικό στο Βασιλικό, που αφορούν σε ενδεχόμενες αποζημιώσεις πέραν των 400 εκατ. Ευρώ προς την κινεζική κοινοπραξία που είχε αναλάβει το έργο καθώς και από επιβάρυνση των δημόσιων οικονομικών από ενδεχόμενη ανάγκη χρηματοδότησης των ελλειμμάτων του ΟΚΥπΥ (Οργανισμός Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας) για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από την περίοδο, που έχει καθοριστεί, η οποία έληγε στις 31/5/2024 και επεκτάθηκε μέχρι τις 31/5/2025. Τέλος κίνδυνοι ενδέχεται να προκύψουν από πιθανή απώλεια εσόδων από τυχόν μη επίτευξη των χρονικών ορίων συγχρηματοδοτούμενων έργων και έργων του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, όπως και από δαπάνες, που ενδέχεται να προκύψουν από τυχόν αυξημένη ροή μεταναστών. Οι κίνδυνοι που προκύπτουν από το εξωτερικό περιβάλλον με βάση την Έκθεση αφορούν κυρίως στον κίνδυνο επαναφοράς των πληθωριστικών πιέσεων, λόγω της σύρραξης μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας αλλά και της σύρραξης στη Μέση Ανατολή και το ενδεχόμενο παράτασής τους. Επίσης κίνδυνοι ενδέχεται να προκύψουν από άλλες αρνητικές εξελίξεις στις οικονομίες άλλων χωρών με επιπτώσεις σε βασικούς παραγωγικούς τομείς της κυπριακής οικονομίας, που θα οδηγήσουν σε χαμηλότερο από τον προβλεπόμενο ρυθμό ανάπτυξης και επιδείνωση των δημοσιονομικών δεικτών (δημοσιονομικό ισοζύγιο, δημόσιο χρέος, ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών) και της ανεργίας. Άλλοι κίνδυνοι σχετικοί με το εξωτερικό περιβάλλον αφορούν σε ενδεχόμενη συνέχιση ή και επιβολή νέων κυρώσεων σε Ρωσία και Λευκορωσία, με άμεσες και έμμεσες επιπτώσεις στην ευρωπαϊκή οικονομία, συμπεριλαμβανομένης της κυπριακής και κυρίως στον τομέα των υπηρεσιών. Οι επιπτώσεις αυτές σύμφωνα με το κ/Υπουργείο Οικονομικών περιλαμβάνουν και τη συνέχεια στη διατάραξη της εφοδιαστικής αλυσίδας και σημαντική αύξηση του πληθωρισμού. Επιπρόσθετοι κίνδυνοι για την κυπριακή οικονομία ενδέχεται να προκύψουν από επιβάρυνση των δημοσίων δαπανών λόγω συνεπειών από την κλιματική αλλαγή (φυσικές καταστροφές, ανάγκη για αποζημιώσεις στον γεωργικό τομέα κ.ά.) και από επιδείνωση των γεωπολιτικών συνθηκών, εξέλιξη με αρνητικό αντίκτυπο στην οικονομική δραστηριότητα. Επισημαίνεται ακόμα ότι, τα πρόσφατα γεγονότα (πανδημία, ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και σύρραξη στη Μέση Ανατολή) έχουν αναδείξει την ανάγκη για την διαρθρωτική στήριξη των τομέων παραγωγής, με στόχο τη δημιουργία μίας ανταγωνιστικής και αυτάρκους οικονομίας. Για την αντιμετώπιση των ανωτέρω κινδύνων το κ/Υπουργείο Οικονομικών υπογραμμίζει την ανάγκη διατήρησης συνετούς και υπεύθυνης οικονομικής πολιτικής (πολιτική συγκράτησης των πληθωριστικών πιέσεων) και την προώθηση στοχευμένων μεταρρυθμιστικών και επενδυτικών δράσεων. Σύμφωνα με το Υπουργείο οι στόχοι αυτοί θα ενισχύσουν την ανθεκτικότητα και την ευελιξία της κ/οικονομίας και θα δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας υψηλής προστιθέμενης αξίας. Τα κύρια μέτρα που έχουν ληφθεί ή προγραμματίζονται για τον μετριασμό των κινδύνων αυτών είναι : Μεσοπρόθεσμος δημοσιονομικός σχεδιασμός στη βάση ρεαλιστικών παραδοχών και αυστηρή προσήλωση στον στόχο του ισοσκελισμένου/πλεονασματικού προϋπολογισμού, Μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις ύψους 1,22 δισ. Ευρώ μέχρι το 2026, μέσω της υλοποίησης του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, με έμφαση στην πράσινη μετάβαση και τον ψηφιακό μετασχηματισμό, Μέτρα ενίσχυσης της ανάπτυξης και διεύρυνσης της παραγωγικής βάσης της οικονομίας, με τη μετάβαση σε δυναμικότερες μορφές ανάπτυξης και την προώθηση νέων παραγωγικών τομέων, όπως της τεχνολογίας, της έρευνας, της πράσινης μετάβασης και της κυκλικής οικονομίας, οι οποίοι δημιουργούν νέες και ποιοτικές θέσεις εργασίας, Μέτρα κατά της ακρίβειας υπέρ των ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού, Διαρθρωτικές αλλαγές στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, συμπεριλαμβανομένης της ορθολογικής εφαρμογής της μεταρρύθμισης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και της ενίσχυσης της εποπτείας των οντοτήτων δημοσίου δικαίου, Παρακολούθηση των δανείων, που εκχωρήθηκαν με κυβερνητικές εγγυήσεις σε συστηματική βάση και Λήψη μέτρων για τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών. |